قانون کپی رایت در عطرسازی

قوانين بويايى و ميدان مين نشان های تجاری

از موسیقی به راحتی توسط قانون کپی رایت (مالکیت معنوی) محافظت می شود، این یک نمونه و اثر قانونی است که حق استفاده و بازتولید از عرضه هنری و خلاقانه ى ایده ها را به عنوان دارایی های مالکیت معنوی تعیین کرده و از آنها محافظت می کند (به عنوان مثال یک قطعه موسیقی ، نقاشی یا کتاب). کپی رایت از نشان های تجاری – که از نمادها و علائمی برای تعیین و تمایز محصولات و خدمات از رقبا استفاده می شود – محافظت می کند و با حق ثبت اختراع (محافظت از استفاده و بهره برداری از اختراعات و طرح های اولیه آنها در شرایط محدود) متمایز است.

بو و حق ثبت اختراع كه ساده ترین عرصه حذف سرنخ است، فقط در نوآوری های تکنولوژیکی و مکانیکی ای قابل اجرا است که طراحی اصلی فرآیندهای مهندسی، عملکردها و یا طراحی دستگاه ها را ابداع می کند. در دنیای عطرسازی، حق ثبت اختراع شامل فن آوری های جدید استخراج، ماشین آلات جدید و گیاهان ترکیبی جدید است، اما شامل ساختار ترکیبات جدید رایحه نیست (علی رغم این واقعیت که شما می توانید برای ثبت اختراع طرحی در ایالات متحده با توجه به طرح های زینتی اصلی – زینتی در این حالت به معنای ظاهر و جلوه بصری – که برای محصولات تولیدی در نظر گرفته شده است، اقدام کنید.)

نشان های تجاری در حوزه بویایی پیچیدگی بسیار بیشتری دارند. سند لانگهام که در سال ١٩٤٦ به قانون ایالات متحده وارد شد، چنین تبیین میکند که “علائم سنتی شامل هر کلمه، نام، نماد، وسیله ای یا هر ترکیبی از آنها که می تواند ریشه یک محصول یا خدمات را نشان دهد” را در صورت استفاده در تجارت، واجد شرایط حفاظت تشخیص می دهد و به رسمیت می شناسد. در این عبارت صریحاً قید نشده است که آیا علامت تجاری می تواند به صورت رنگ، بو و یا صدا هم باشد یا خیر. اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری ایالات متحده (USPTO) از آن زمان استدلال کرده است که چون رایحه ها به صراحت در این عبارت مستثنی نشده اند، طبق بخش 2f سند Lanham برای ثبت، واجد شرایط هستند. به قول متخصص علامت تجاری Franco Galbo این عبارت تأیید می کند که رایحه ها می توانند اهداف یک نشان تجاری را تحقق ببخشند و عملکرد آن را انجام دهند.

قوانین ایالات متحده حکم می کند که نشان های تجاری حوزه بویایی(روایح، عطرها) تنها در صورتی به رسمیت شناخته می شوند که “عطر و بوی آن غیر عملکردی و متمایز(مشخص) باشد. حال برای تحقق این استاندارد غیر-عملکردی بودن، این موارد می بایست وجود داشته باشد:

ویژگی(خاصیت) محصول عطری[بویایی] نباید “برای استفاده از کالا یا کاربرد آن کالا ضروری باشد، “نباید” هزینه یا کیفیت جنس را تحت تأثیر قرار دهد و همچنین نباید “برای محصول یک چیز ذاتی باشد یا اینکه نتیجه ذاتی فرآیند تولید باشد”. Galbo  چنین ادامه می دهد که به عبارت دیگر، روایحی که به این هدف تولید می شوند که بیشتر کاربرد داشته باشند تا جذابیت، برای ثبت، واجد شرایط نیستند. از آنجایی که خوشایندی محصول و لذت بخش بودن آن (بوی خوب داشتن)، در محصولاتی که به نوعی به بخش عطرسازی مربوط میشوند یکی از کارکردهای اصلی آنها به شمار می رود (عطر ها، شمع های معطر، تمیز کننده ها و شوینده ها)، لذا فاقد شرایط لازم برای ثبت به عنوان نشان تجاری می باشند زیرا این نکته که یک نشان تجاری عطری می بایست برای کارکرد محصول غیرضروری باشد را نقض می کند. به نظر می رسد که این امر هم ضد شهودی و هم به صورت غیر ضروری ای مانع تراشانه باشد اما چهارچوبی برای محافظت و حمایت از خلاقیت آزاد در بازارهای آزاد  در برابر انحصار طراحی است. اگر کوتی در سال 1917 شیپغ (chypre) را به عنوان نشان تجاری ثبت میکرد، تصور کنید که چه بر سر تاریخ عطرسازی می آمد!؟

با وجود محدودیت، نمونه های نشان تجاری موفق عطر هم وجود دارد. اولین مورد در ایالات متحده (که اکنون از بین رفته است) در سال 1990 به عنوان نخ گلدوزی با رایحه شکوفه از گیاه Plumeria از شرکتی مستقر در کالیفرنیا OSEWEZ معرفی شد زیرا آنها اظهار داشتند که این بو به راحتی به مصرف کنندگان این امکان را می دهد تا محصولات خود را از طریق این علامت بویایی از رقبای خود متمایز کنند. رایحه Plumeria تابعی (عملکردی) از نخ دوخت نبود. در سال 2018 ، برای Play-Doh (متعلق به Hasbro) به علت “رایحه ی متمایز … رایحه ای شیرین، کمی مشکی، وانیلی همراه با کمی جلوه گیلاس، همراه با بوی خمیر نمک و پایه گندم” ، یک نشان تجاری ثبت شد؛ که او نیز همچنین اظهار داشت که این عطر (رایحه) یک علامت مشخصه و نماد متمایز کننده است و نه کاربردی (تابعی) ذاتی از محصول.

در صورت رعایت هر سه ملاک زیر می توان نشان تجاری را ثبت کرد:

این رایحه از نظر قانونی بی نظیر تلقی شود.

این عطر توسط مصرف کنندگان به یک علامت تجاری برند، تصویر و یا محصول با مرتبط شده باشد.

این عطر یکی از کارکردهای (توابع) ذاتی آن محصول نیست (به عنوان مثال رایحه Play-Doh جزو کارکرد Play-Doh نیست ؛ عملکرد Play-Doh توانایی پلاستیکی کشش ، کشسانی و شکل پذیری آن است).

در سال 2015 ، Mental Floss گزارش داد که کمتر از ده علامت تجاری فعال بویایی (عطری) در ایالات متحده وجود دارد و هیچ کدام در اتحادیه اروپا وجود ندارد. استرالیا یک و انگلیس دو. نظرسنجی Mondaq در سال 2019 نشان داد که انگلستان فقط یک علامت تجاری فعال بویایی دارد که متعلق به Unicorn Products Limited به دلیل “بوی شدید آبجو تلخی است که برای پروازهای دارت استفاده می شود”. گالبو بعداً در مقاله اواخر سال 2017 اظهار داشت که “تا امروز، در آنجا هرگز ادعای نقض رایحه به دادگاه فدرال [ایالات متحده] ارائه نشده است”. بخشی از آن به دلیل پروتکل کاملاً پیچیده ، بی سابقه و ثابت نشده ای است که برای ارزیابی چنین ادعایی در مورد نقض قانون مورد نیاز است؛ گالبو اذعان داشت: ” آیا باید از هیئت منصفه خواسته شود در مورد شباهت بیش از حد یک رایحه به دیگری نظر دهد؟ اگر چنین است، چگونه باید رایحه ها را به عنوان مدرک وارد کرد و چگونه می توان آنها را در پرونده تجدیدنظر ثبت کرد؟ اگر هیئت منصفه با استفاده از حس بویایی جمعی خود در این باره تصمیم نگرفتند، آیا باید طراحان رایحه (عطرسازهای) خبره و دارای بویایی خارق العاده اجازه شهادت در مورد احتمال سردرگمی برای مصرف کننده عادی را بدهند؟ برای تعیین سردرگمی واقعی مصرف کننده می توان از نظرسنجی مصرف کننده استفاده کرد.”

در سال 2005، لانكوم ادعای نقض بویایی نسبت به عطر Trésor خود را علیه شركت کوچک هلندی Kecofa کلید زد اما دادرسی را باخت. مجله WIPO (سازمان جهانی مالکیت معنوی) خاطرنشان کرد که، در کمال تعجب، ادعای همزمان کپی رایت توسط لانکوم [در سال 2006] موفق شد و در ادامه توسط دادگاه عالی هلند مورد تحریم قرار گرفت. به طور اتفاقی، فقط سه روز قبل آن، دادگاه عالی فرانسه حکم داده بود که یک عطر – Dior’s Dune – قابل کپی رایت نیست. دادگاه فرانسوی به جای هنرمندان، عطرسازها را به صنعتگران صرف، مانند نجارها یا لوله کش ها تشبیه کرد و بدین ترتیب آثار آنها را واجد شرایط حمایت از حق کپی رایت ندانست.

با جزئیات بیشتر، دادگاه عالی هلند حکم داد که “اساساً هر چیزی می تواند واجد شرایط حفاظت از حق نسخه برداری باشد اگر که محسوس و اصلی باشد. بوی عطر نیز ممکن است این الزامات را برآورده کند، حتی اگر از طریق بینی قابل درک باشد. دادگاه “بوی” یک عطر را از دستور العمل ساخت یا مایع حاوی آن متمایز می کند و آن را با کاغذ یک کتاب مقایسه می کند، که مشمول کپی رایت نیست، در حالی که محتوای کتاب هست. این تمایز به این معنی است که ممکن است عطری کاملاً متفاوت باشد اما بوی آن یکی باشد، در حالی که عطری با فرمول مشابه اما رایحه ای متفاوت وجود نخواهد داشت. “این کاملاً در تضاد با دادگاه عالی فرانسه است که در سال 2006  عنوان داشت: ایجاد یک عطر، خلق نوعی اثر نیست که بتواند تحت عنوان کار ذهن(اثر برخواسته از ذهن) دارای حق کپی رایت باشد.”

چه کسی در Fragrantica به شباهت Abercrombie & Fitch Fierce و Montblanc Legend توجه نکرده است؟ آیا آن زمان شما را ناراحت کرد؟ آیا اکنون شما را ناامید کرده است ، یا از تبادل نظر خلاقانه ای که در صنعت انجام می شود راضی هستید؟ البته، تصاحب همیشه در سطوح مختلف و در طول تاریخ هنر انجام شده است، اما ادعای سرقت ادبی علنی، به ویژه در زمینه مسائل مدرن، با بی احترامی مشاهده می شود. اینها سوالات (معضلات) فلسفی دشواری است یا حتی شاید بتوان گفت معضلات حقوقی دشوارتر. اما من فکر میکنم موردی وجود دارد: بر اساس تصمیم دادگاه عالی هلند به دادخواست وکلای شریف و همچنین ناظران صنعت برای لابی کردن با سیاست گذاران در بازارهای کلیدی مانند ایالات متحده و اتحادیه اروپا برای پذیرش عطر سازی به عنوان “اثری برخواسته از ذهن” وجود دارد و بنابراین شایسته قانون کپی رایت شناخته می شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد، پرونده های مربوط به سرقت ادبی غیرقانونی و نقض حق کپی برداری می توانند به راحتی ارزش 7 رقم را در تعداد انگشت شمار پرونده های با دسترسی آسان و  یا موارد مربوط به نام خانوادگی داشته باشند. همچنین این امر می تواند زندگی را برای شرکت های بزرگی که به دنبال از بین بردن کپی کارهای حقیر(میمون صفت) از بازار سیاه هستند ، بسیار آسان کند ، به ویژه در دنیای امروز که با دیجیتال کردن رایحه ها فاصله چندانی نداریم.

نویسنده

ادی بولیقی / مقاله نویس

ادی بولیقی نویسنده و سخنرانی است که با توجه به موسیقی شناسی و تاریخ هنر ، آنچه را که مردم از حواس خود می خواهند تحلیل می کند و در زمینه تفسیر مزه ها و بوها تخصص دارد. وی با کوتی ، شرکتهای Estée Lauder ، Esxence ، موسسه هنر و بویایی و کنگره جهانی عطرسازی همکاری کرده است. او گزارش های روند ، مصاحبه ها ، مطالعات مواد اولیه و بررسی ها را برای Fragrantica ، تولید می کند.

آخرین دیدگاه کاربران

ثبت ، نظرات کاربران