روایح چگونه رفتار انسان را کنترل می کنند؟

روایحی که خاطرات مثبت را به یاد ما می آورند باعث برانگیختن و تقویت فرآیند تصمیم گیری می شوند.
بویایی یکی از ابتدایی ترین و مرموزترین حس ها از حواس شش گانه ما است. در سیر تکامل انسان، حس بویایی، کلیدی برای بقایمان بوده است. انسان ها قادر به تشخیص هزاران بوی منحصر به فرد هستند.
بویایی اغلب اولین حس برای تشخیص خطر و هشدار دوست یا دشمن است. روایح، این قدرت را دارند که رفتار ما را به فضایی غریزی و ناخودآگاه بکشند که خوشبختانه، ما نیز می توانیم این قدرت و قابلیت روایح را تحت کنترل گرفته و از آن به نفع خود استفاده کنید.
اکثر مردم قدرت بو را دست کم می گیرند. روايح این قدرت را دارند که احساسات مثبت و حالات منفی و در ادامه آن، واکنش های مثبت و منفی را ظرف هزارم ثانیه برانگیخته کنند.
از نقطه نظر تکامل، یک بوی بد و با بار منفی، مانند بوی تعفن یک جانور مرده می تواند به صورت آنی باعث تحریک ناخودآگاه و به کارافتادن واکنش فرار شود. و یک بوی خوب و مثبت، مانند بوی سوختن چوب یا بوی پختن کلوچه، می تواند باعث القاء حس امنیت و احساس دوستانه در شما شود که در نتیجه آن ممکن است شما در آنجا استراحت کرده و و غذایی بخورید.
چه روايحی باعث بوجود آمدن خاطراتی از گذشته در ما می شود؟
در مورد به یاد آوردن چیزهایی از گذشته ، “مارسل پروست” نشان می دهد که بو چگونه به تجربیات و خاطرات اوایل زندگیمان که در شبکه ی های عصبی خاص مغز ما نقش بسته است، پیوند دارد. “پروست” به وضوح شرح می دهد که دقیقا به چه شکل هنگامی که قهرمان داستانش بیسکوییت مادلین خود را در فنجان چای فرو می برد خاطرات فراموش شده کودکی با همان شدت و کیفیت اصلی خود به ذهن خودآگاه برمی گردند.
محققان این اتفاق را “اثر حافظه پروست” می نامند. خاطرات کودکی مرتبط با رایحه در طول زندگی افراد با آنها می ماند. اخیراً “اشل هرتس” از دانشگاه براون و “هاروکو سوگیاما” و همکارانش در شرکت کائو ژاپن، تحقیقی را انجام دادند تا بفهمند که چگونه بوی یک محصول خاطرات احساسی عاطفی فرد را برایش تداعی میکند و در نتیجه روی تقاضا برای یک محصول برای مشتریان بالقوه اثر می گذارد.
تحقیقی در ژوئن ٢٠١٥، با این عنوان “محصولات پروست ترجیح داده می شوند: ارتباط بین خاطره تداعی شده با عطر و ارزیابی کالا” ، در مجله Chemosensory Perception چاپ شد.
“هرتس” و همکارانش آزمایشی ترتیب دادند تا درک کنند که چگونه خاطرات تداعی شده با بو بر نظر مشتری نسبت به یک محصول تأثیر می گذارد. این “خاطرات پروستی” معمولاً در اوایل زندگی شکل می گیرد و در کنترل بعضاً ناخودآگاه رفتارهای انسان بسیار قوی هستند.
محققان برای این آزمایش از چهار نوع لوسیون بدن معطر استفاده کردند که برای ٢٧١ زن آمریکایی که سنین ٢٢ تا ٣١ سال داشتند فرستاده شد. شرکت کنندگان لوسیون ها را از پنج نقطه نظر ارزیابی کردند: دلپذیری(درجه پسندیده شدن یا میزان مطبوع بودن)، شدت(قدرت)، میزان صمیمیت رایحه(خودمانی بودن)، منحصر به فردی(جدید و یا خاص بودن، تکراری نبودن) و میزانی که هرکدام از لوسیون ها منجر به یادآوری خاطرات شخصی می شدند. در ادامه تحقیق، شرکت کنندگان میزان علاقه هر فرد به لوسیون ها را رتبه بندی کردند.
محققان دریافتند که رایحه لوسیون هایی که بوی خوبی دارند و خاطرات عاطفی /شخصی شدیدتری را هم برانگیخته می کنند، بیشتر توسط شرکت کنندگان در مطالعه ترجیح داده می شود. واکنش های احساسی نسبت به روایح، به طور بسیار گسترده ای از هر فرد تا فرد دیگر متفاوت است که این تفاوت بر مبنای تجربیات و خاطرات شخصی فرد است که شکل می گیرد. به عنوان مثال، من بوی کود را به دلیل یادآوری خاطرات خوشایند دوران کودکی از شرکت در اردوهای  4-H،  دوست دارم، حال آنکه در نظر بیشتر مردم افتضاح و نفرت انگیز است.
برداشت شخصی و خاص هر فرد از ادراک و حس بویایی خود(چه بویی برای فرد خوشایند و لذت بخش یا ناخوشایند و بد است) به طور گسترده ای توسط آموزه های دوران خردسالی و تاریخچه خاطرات شخصی شما تعیین می شود اما تفاوت های فرهنگی و جغرافیایی نیز در این بین وجود دارند. به عنوان مثال، در آمریکای شمالی و اروپا رایحه های مرکباتی به عنوان بوهایی روشن و شاد شناخته می شوند، حال آنکه اسطوخودوس، برای آنها رایحه ای آرامبخش است. در ژاپن، یاس به عنوان رایحه ای آرامش بخش شناخته می شود حال آنکه گلاب به عنوان رایحه ای شاد و انرژی بخش دیده می شود.
داشتن مقداری دانش و اطلاعات در مورد یک فرهنگ به یک عطرساز بسیار کمک می کند، بدین صورت که وی قادر خواهد بود پیش بینی کند که یک رایحه مشخص تا چه حد می تواند باعث یادوری خاطرات خوشایند و مثبت شخصی شود.
شدتی که خاطرات پروستین هر فرد توسط رایحه یک محصول برانگیخته می شود، نیروی محرکه اصلی در انگیزه و رفتار مصرف کنندگان است. هر چقدر خاطراتی که یک رایحه ایجاد می کند واضح و زنده تر باشد، احتمال خریداری شدن کالایی که آن رایحه را دارد در افراد بالاتر می رود.
اگرچه این تحقیق در مورد استفاده از رایحه برای هدایت رفتاری مصرف کنندگان بود، اما رایحه هایی که برای احاطه کردن خودتان انتخاب می کنید این قابلیت را دارند که رفتارهای فردی شما را با روشهای مثبت کنترل کنند. رایحه هایی که خود را با آن احاطه می کنید در کانون کنترل شما هستند. می توانید کنترل را به دست بگیرید، و از عطر به عنوان ابزاری برای ایجاد ذهنیتی خاص و افزایش انگیزه برای دستیابی به یک رفتار هدف استفاده کنید.
روایح قدرت گشودن قفل خاطرات ضمیرناخودآگاه را دارند  
امروز صبح هنگام نوشتن این مطلب، در یک کافی شاپ از غریبه هایی که کنار من پشت میز نشسته بودند، در مورد هر گونه خاطره مثبت یا منفی که بویی خاص از گذشته باعث یادآوری و برانگیخته شدن آن رویداد برای آنها شده است، پرسیدم. نتیجه آن یک مکالمه جالب بود که در آخر بیشتر از یک ساعت به طول انجامید.
یک زن که اواخر دهه 70 زندگی اش را می گذراند گفت که همیشه پدرش چرم انگلیسی و مادرش شالیمار می پوشید. و اکنون هر وقت که این روایح به مشامش میرسند، او به یاد کودکی و والدین خود می افتد.
در آن سوی این فضا، بوی سوختن چوب در یک شومینه، چمن های تازه کوتاه شده و بوی چوب کاج درخت کریسمس، همه با خاطرات مثبت و خوشایند همراه بود. همه بوی پختن نان و بوی بیکن را با اصرار به “حس خوب خانه” مرتبط می دانستند.
یکی از افراد سر میز به نام جیم، کسی است که در ویتنام بوده است. او گفت  که بوی هات داگ سوخته یا ماده ای شیمیایی بنام کوردیت (ماده منفجره بدون دود که در مهمات استفاده می شود) فلاش بک های وحشت آور زمان جنگ را برای او تداعی میکند.
پس از خواندن این پست ، من توصیه می کنم از خود و دیگران در مورد رابطه شان با رایحه های مختلف و رایحه ای که یادآوری اتفاقی شخصی برای آنها در گذشته است بپرسید.
نويسنده: Christopher Bergland
ترجمه: آترين استار

 


آخرین دیدگاه کاربران

ثبت ، نظرات کاربران